Kolejny Comenius trwa. Uczymy się równego obywatelstwa!

---

W dniu 30 października 2012 roku w naszej szkole odbyły się warsztaty na tajemniczy temat gender., czyli poświęcony powszechnemu wyobrażeniu tego co kobiece i typowo męskie oraz temu jak te niewinne wyobrażenia mogą pokomplikować życie młodym ludziom w dzisiejszym świecie. Trwały one 4 i pół godziny. Udział w nich brało 25 uczniów z różnych klas. Prowadziła je dla nas Agnieszka Sznajder-trenerka organizacji pozarządowej TEA wielokrotna absolwentka kursów edukacji antydyskryminacyjnej.

W czasie tego wydarzenia wykonywaliśmy różne ćwiczenia, których celem było zapoznanie się i uświadomienie sobie ogromu stereotypów krążących w dzisiejszym świecie. Przykładem naszej pracy zespołowej było narysowanie sylwetki mężczyzny bądź kobiety i wypisanie cech, czynności, które są przypisywane danej płci. Każdy z nas, chodź grupa była dość liczna, miał prawo głosu i szansę na wypowiedzenie własnej opinii / wyrażenia swoich emocji bądź też odczuć. Między zadaniami mieliśmy szansę na krótki odpoczynek w postaci dwóch dwudziestominutowych przerw. W tym czasie mogliśmy coś zjeść, napić się czy przedyskutować między sobą nowe wiadomości. Całość odbywała się w miłej i sympatycznej atmosferze. Każdy czuł się swobodnie i był akceptowany w towarzystwie. Bardzo podobała nam się forma w jakiej byliśmy zapoznawani z wiadomościami związanymi z gender oraz tolerancją. Całość miała jak najbardziej pozytywny oddźwięk wśród uczestników. Po zakończonym spotkaniu można było usłyszeć wśród uczniów wiele rozmów na temat tego jak stereotypy wpływają na planowanie naszej przyszłości i naszej kariery życiowej. Wielu z nas temat ten poruszył i zachęcił do dalszych osobistych rozważań.

Poniżej wywiad z p. Agnieszką Sznajder - trenerką równościową, który się odbył 30.10.2012 podczas jej obecności w naszej szkole z okazji przeprowadzanych warsztatów.

Aneta Nicowska: Czy gender jest czymś co wpływa na życie młodych ludzi i na ile refleksja nad tym, świadomość tego może coś zmienić?

p. Agnieszka Sznajder: Gender jest czymś, co niewątpliwie wpływa na Ĺźycie młodych ludzi. Przejawia się to w bardzo róşnych obszarach Ĺźycia codziennego. MoĹźemy zacząć od domu- w jaki sposĂłb np. pewne obowiązki domowe są wykonywane przez cĂłrki, synĂłw/ dziewczęta i chłopcĂłw. Przejawia się to rĂłwnieĹź w szkole – w jaki sposĂłb nauczyciele, nauczycielki traktują dziewczęta i chłopcĂłw, czy w identyczny, czy w jakiś sposĂłb jednak róşnicują, biorąc pod uwagę ich płeć. Wydaje mi się, Ĺźe teĹź ma kluczowe znaczenie jeĹźeli chodzi o wybĂłr przyszłej szkoły, czy teĹź studiĂłw. Dziewczęta częściej będą wybierać te zawody, te specjalizacje, ktĂłre wpisują się właśnie w płeć społeczno-kulturową, podobnie jak chłopcy. Niestety potem ma to bezpośrednie przełoĹźenie na sytuację na rynku pracy. Statystki pokazują, Ĺźe osoby z wykształceniem humanistycznym są w najtrudniejszej sytuacji, w największym stopniu mają status osĂłb bezrobotnych, a w tej grupie zdecydowanie dominują dziewczęta, przez to właśnie, Ĺźe w sposĂłb stereotypowy dokonywały wyboru. Dlatego teĹź bardzo waĹźne jest zwracanie uwagi od najmłodszych lat, co to jest gender. Pojawiły się doradztwa zawodowe, czy teĹź projekty w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ktĂłre umoĹźliwiają w sposĂłb bardziej świadomy poznanie czym jest gender i teĹź zastanowienie się w jaki sposĂłb moĹźe on wpłynąć na przyszłe wybory. Edukacja powinna się zaczynać zdecydowanie wcześniej, czyli np. na etapie przedszkola. Pojawiają się przedszkola rĂłwnościowe, ktĂłre mają tzw. rĂłwnościowe programy, gdzie nie ma podziału na zabawy i zabawki dla dziewczynek i dla chłopcĂłw, gdzie wszyscy bawią się we wszystko. SłuĹźy to pokazaniu, Ĺźe mężczyzna robiący np. obiad w kuchni, czy sprzątający jest czymś rĂłwnie naturalnym jak dziewczynka bawiąca się klockami.

A.N.: Dlaczego warto mieć uwrażliwioną, genderową perspektywę w sposobie patrzenia na różne kwestie w życiu?

p. A. S.: Wydaje mi się, że tutaj ważne są przede wszystkim dwie kwestia. Po pierwsze: jeżeli ja mam taką świadomość, to mogę decydować o wyborach związanych z moim życiem w oderwaniu od stereotypów płciowych. Czyli ja mam większą możliwość samorealizacji, samospełnienia, robienia rzeczy, na których mi zależy, a nie tylko dlatego, że inni oczekują, że powinnam je robić. Ważna jest też ta perspektywa nie tylko w kontekście ja, ale też innych. Czyli ja tym samym nie narzucam innym oczekiwań, czyli mam możliwość poznania faktycznie jakim ktoś jest, a nie jaki stereotyp realizuje. Pod tym kątem jest to bardzo ważne. Czyli reasumując: w kategorii samospełnienia, ale też w kategorii dawania innym tej samej możliwości, czyli samorealizacji, wyrażania się w taki sposób, jak dana osoba chce, a nie przez stereotypy.

A.N.: Co może znaczyć gender w szkole? Po co się nim zajmować? Jakie problemy można podejmować z jego perspektywy?

p. A.S.: Chyba zwrĂłciłabym uwagę na dwie kwestie. Pierwsza: gender w szkole po to, aby -co juĹź powiedziałam wcześniej- w sposĂłb bardzo świadomy zastanawiać się do jakiej szkoły pĂłjść, jaką pracę wybrać, poniewaĹź tak na dobrą sprawę wybory te pojawiają się wcześnie, np. w szkole gimnazjalnej czy ponadgimnazjalnej. Druga: gender moĹźe przejawiać się takĹźe w całej przestrzeni szkolnej. To teĹź jest moje doświadczenie związane w pracy z nauczycielami czy nauczycielkami, ktĂłre po np. jednodniowych czy dwudniowych warsztatach same stwierdzają, Ĺźe jednak w odmienny sposĂłb traktują dziewczęta i chłopcĂłw, w odmienny sposĂłb je nagradzają albo karzą. Dzieje się tak, poniewaĹź nie mają takiej refleksji, Ĺźe ten odmienny sposĂłb traktowania właśnie moĹźe wynikać z tej płci społeczno-kulturowej (z genderu). MoĹźemy się teĹź przyjrzeć w jaki sposĂłb jest zorganizowana przestrzeń szkolna. Gdzie chłopcy częściej spędzają przerwy, boiska sportowe- jak one są duĹźe. A gdzie są dziewczęta… MoĹźna to przeliczyć na konkretne metry kwadratowe. W aktywnościach sportowych na w-fie pięknie wybrzmiewa gender. Na zajęciach praktyczno-technicznych wciąż pojawiają się sytuacje, Ĺźe dziewczęta są bardziej zachęcane do gotowania, a chłopcy do zbijania np. karmnikĂłw. TakĹźe wydaje mi się, Ĺźe szkoła nie jest wolna od genderu, a takim najbardziej ewidentnym tego przykładem są podręczniki szkolne. Być moĹźe na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej to mniej widać, ale doskonałym tego przykładem są podręczniki w szkole podstawowej, gdzie widać całą masę stereotypĂłw. Jeśli jest przedstawiona mama, to ona przede wszystkim zajmuje się domem, nie jest aktywna zawodowo. Tata jest aktywny zawodowo, ale teĹź jest odkrywcą świata. Dziadkowie – co jest dosyć zabawne- są przedstawiani jako osoby z siwymi włosami, w fotelach bujanych. A przecieĹź rzeczywistość jest inna: kobiety pracują, mężczyĹşni rĂłwnieĹź angaĹźują się w prace domowe, a dziadkowie niejednokrotnie są aktywni zawodowo, a nie są osobami starszymi z przyprĂłszoną siwizną. TakĹźe genderem w szkole jak najbardziej powinniśmy się zajmować, powinien on wybrzmiewać na bardzo róşnych płaszczyznach, aby wspierać w wyborach indywidualnych. Powinien się rĂłwnieĹź wiązać z przeformułowaniem całego przekazu edukacyjnego, Ĺźeby sprawdzać, czy on nie jest powielany np. w podręcznikach, podczas zajęć, bo to niestety wciąż ma miejsce.