MÅ‚odzieżowa inicjatywa obywatelska – Po co współczesnym pamięć o Sprawiedliwych WÅ›ród Narodów Åšwiata i jaka pamięć?
„Każdy ważny powód Spotkania z Drugim CzÅ‚owiekiem stwarza istotne konsekwencje, ta sytuacja zobowiÄ…zaÅ‚a nas do gÅ‚Ä™bszego zainteresowania siÄ™ indywidualnÄ… historiÄ… nietuzinkowej postaci, jakÄ… byÅ‚ Jan MichaÅ‚ Langiewicz, ale również trudnymi tematami dotyczÄ…cymi skomplikowanych relacji polsko-żydowskich…, bo dla niektórych zobaczenie przede wszystkim CzÅ‚owieka w CzÅ‚owieku byÅ‚o i jest nieosiÄ…galnym wyzwaniem, któremu jednak zawsze możemy próbować sprostać, tak jak to uczyniÅ‚ Jan MichaÅ‚ Langiewicz, ratujÄ…c wiÄ™cej niż jedno życie….”( fragm. artykuÅ‚u przekazanego do druku w Tygodniu Å»yrardowa).
W naszej szkole 25 kwietnia odbyÅ‚a siÄ™ niezwykÅ‚a „lekcja” obywatelskiego wychowania. PomysÅ‚odawcÄ… byÅ‚a grupa dziaÅ‚ajÄ…ca w ogólnopolskim projekcie MÅ‚ody Obywatel [wczeÅ›niej również w Comeniusie], która w ramach wÅ‚asnej obywatelskiej inicjatywy postanowiÅ‚a w roku z patronatem Jana Karskiego upamiÄ™tnić fakt posiadania Medalu Sprawiedliwy WÅ›ród Narodów Åšwiata przez dyrektora liceum z lat 50. i 60.- Jana MichaÅ‚a Langiewicza. ZgodÄ™ na to przedsiÄ™wziÄ™cie i współpracÄ™ wyraziÅ‚a rodzina „Sprawiedliwego”, zaprzyjaźnieni z niÄ… czÅ‚onkowie rodzin „Ratowanych” oraz rodzin innych skutecznie razem z Janem Langiewiczem zaangażowanych w pomoc Å»ydom podczas II wojny Å›wiatowej.
Projekt zakończy podjęcie decyzji o inicjatywie, która w przestrzeni szkoły materialnie upamiętni fakt uhonorowania Jana Michała Langiewicza jako Sprawiedliwego, ale również nie wykluczamy możliwości podjęcia, ze wsparciem szkoły, inicjatywy skierowanej do władz miasta z propozycją trwałego upamiętnienia osoby pana Langiewicza w mieście.
Spotkanie Sprawiedliwi są dla nas wyzwaniem rozpoczęło w naszej szkole i w mieście opowieść o Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata, osobie zasłużonej dla wojennej konspiracji, więźniu niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof, organizatorze tajnych kompletów - dyrektorze i nauczycielu naszej szkoły sprzed wielu lat, jednym spośród ok.6,5 tysiąca Polaków, którzy narażając swoje życie, pomagali bezinteresownie Żydom przetrwać Zagładę.
To, co siÄ™ zdarzyÅ‚o tego dnia, byÅ‚o ważne i niepowtarzalne: paÅ„stwo Langiewiczowie pierwszy raz mieli okazjÄ™ w liceum, w naszym mieÅ›cie publicznie opowiadać o znanym tylko zainteresowanym fakcie posiadania tak wyjÄ…tkowego medalu przez ojca pana Marka. Pan MichaÅ‚ Marek też przyznaÅ‚ siÄ™ „do debiutu” w publicznym poruszaniu bolesnych rodzinnych tematów. GoÅ›cie obdarowali nas zaufaniem - to ono nadaÅ‚o spotkaniu wyjÄ…tkowy wymiar …Bardzo dziÄ™kujemy! Czujemy siÄ™ zobowiÄ…zani!
W szkole przed spotkaniem toczyły się różne prace projektowe, np. odbyły się w ramach nowego przedmiotu historia i społeczeństwo dwie lekcje, prowadzone przez nauczycielkę Elżbietę Żaboklicką, poświęcone zagadnieniu Sprawiedliwych w kontekście Holocaustu a eksponujące uniwersalny etyczny cel takiej edukacji. Również powstały dwie ekspozycje tematu na szkolnych korytarzu dostępne dla wszystkich uczniów.
Spotkanie uÅ›wiadomiÅ‚o jego uczestnikom, że różne wÄ…tki opowieÅ›ci o zawikÅ‚anym losie „naszego” bohatera istniejÄ… nie tylko w pamiÄ™ci Å›wiadków tych zdarzeÅ„ lub ich rodzin, ale także w druku i na stronach internetowych. MichaÅ‚ Marek zainteresowaÅ‚ uczniów książkÄ… „ Na krawÄ™dzi życia,..” autorstwa uratowanego przez Jana Langiewicza jego zmarÅ‚ego ojca - PawÅ‚a Marka.
Równie ciekawe mogą się okazać ze względu na interesujący nas temat zaprezentowane we fragmentach na spotkaniu wspomnienia nieżyjącego Konrada Świerczyńskiego przygotowane przed laty do druku, a teraz udostępnione przez jego żonę Halinę, przyjaciółkę pana Jana i państwa Langiewiczów. Ten zaproszony na spotkanie gość, nie mogąc w nim uczestniczyć, przekazał szkole ksero materiałów dotyczących interesującej nas postaci uhonorowanego.
Zapewne tylko niektórzy sÄ… w stanie docenić fakt zgody na uczestnictwo w takim przedsiÄ™wziÄ™ciu zarówno rodziny jak i dzieci uratowanych. Być może nie wszyscy zrozumieli przykry w wymowie kontekst wyznania MichaÅ‚a Marka, że nie odważyÅ‚by siÄ™ na takie spotkanie wczeÅ›niej[parÄ™ lat temu] ze wzglÄ™du na różne obawy. Miejmy nadziejÄ™, że dla wiÄ™kszoÅ›ci otwartych ludzi te obawy sÄ… niepojÄ™te, niewyobrażalne …a to dobrze rokuje przyszÅ‚oÅ›ci
Więcej informacji o naszym przedsięwzięciu można znaleźć bezpośrednio u organizatorów[w szkole], w poniższym uzupełnieniu oraz w archiwalnym emitowanym 29 kwietnia 2014 programie telewizji lokalnej [ portal Urzędu Miasta].
Informacje uzupełniające:
Uczniowie w tym projekcie do tej pory uczestniczyli w dwóch warsztatach prowadzonych w naszej szkole przez trenerkę Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Pierwszy z nich integrował zespół skupiony wokół projektu, uczył młodzież współpracy zespołowej i organizacji pracy w projekcie, a drugi był już wstępem do przygotowania ostatniego w nim zadania, tzn. spaceru-gry edukacyjnej z elementami happeningu Zapomnianymi śladami, który ma się odbyć 30 maja w obecności koordynatora projektu z CEO. Nasza młodzież zaprosiła do udziału w nim młodzież jednej z klas gimnazjum z ZSP nr 3. Pozyskaliśmy od CEO dofinansowanie umożliwiające przygotowanie niezbędnych do spaceru i happeningu materiałów. Nasze przedsięwzięcie stworzy warunki do aktywnej edukacji w obszarze kilku wybranych wątków tradycji i obyczajowości Żydów żyjących także w Żyrardowie do II wojny światowej. W trakcie zaplanowanej gry- uczniowie przekażą wiadomości dotyczące podstawowych faktów i kalendarium życia tej społeczności w naszym mieście. Biorący udział w przedsięwzięciu będą mogli włączyć swoje pomysły do treści symbolicznie adresowanego przesłania do ofiar Zagłady w kontekście lokalnym.
Gra i towarzyszÄ…cy jej happening bÄ™dzie w intencjach podziÄ™kowaniem dla „Sprawiedliwych” za to, że ratowali wiarÄ™ w CzÅ‚owieka i dla tych, którzy im pomagali tÄ™ wiarÄ™ podtrzymać….
Koordynacja projektu i jego opis
Bożena Gąsiorowska