Henryk Baron urodził się 2.XII.1887 roku w warszawskiej rodzinie robotniczej. Mimo trudnych warunków materialnych ukończył szkołę elementarną i rozpoczął pracę zawodową w garbarni (stąd wziął się jeden z jego pseudonimów). W wieku 18 lat wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej i wkrótce stał się członkiem jej Organizacji Bojowej. Trwała rewolucja w Rosji i na ziemiach byłego Królestwa Polskiego. Dochodziło do strajków i manifestacji. Na ziemiach zaboru rosyjskiego krzyżowały się różne cele. Endecja walczyła o prawa do języka polskiego w szkole i urzędzie oraz o autonomizację Królestwa. SDKPiL wraz z robotnikami rosyjskimi z partii socjaldemokratycznej dążyła do obalenia samodzierżawia rosyjskiego i wprowadzenia socjalistycznego państwa. Natomiast główny nurt PPS-u związany z Józefem Piłsudskim próbował zainicjować walkę zbrojna z zaborcą w myśl hasła: „Najpierw niepodległość, a potem socjalizm”. Z tą koncepcją związał swoje losy Henryk Baron. W czerwcu 1906 roku kierownictwo Organizacji Bojowej PPS powierzyło mu zadanie wykonania zamachu na samego warszawskiego generał-gubernatora Gieorgija Skałona. Do zamachu jednak nie doszło. Baron został wówczas dowódcą „piątki” bojowej OB PPS i brał udział w wielu akcjach zbrojnych tej organizacji. W lipcu 1906 roku dokonał zamachu na rewirowego policji Reszke na ulicy Pawiej i brał udział w akcji ekspropriacyjnej (zdobycia pieniędzy na działalność organizacji) przy ul. Wołyńskiej. W dniach 10-11 sierpnia 1906 roku uczestniczył w starciach zbrojnych z policją, zranił policjanta Iwana Mastiuszkina i uczestniczył w starciu z patrolem konnej policji przy ul. Łuckiej. W odpowiedzi na carskie represje Organizacja Bojowa PPS postanowiła dokonać skoordynowanej akcji zbrojnej przeciwko okupacyjnym władzom rosyjskim w Królestwie Polskim 15 sierpnia 1906 roku. W dniu tym w 19 miastach Kongresówki dokonano zamachów na 80 Rosjan, głównie na policjantów, żandarmów i agentów Ochrany (tajnej policji rosyjskiej). W Warszawie akcja spowodowała panikę w garnizonie rosyjskim i wycofanie na kilka dni głównych sił z miasta. Wydarzenia te nazwano „krwawą środą”. W akcji z 15 sierpnia szczególnie wyróżnił się Henryk Baron. Dokonał zamachu na rewirowego Optułowicza na ulicy Ogrodowej, uczestniczył w akcji na patrol wojskowo-policyjny, zabijając policjanta Morozowicza, a następnie dokonał zamachu na VII cyrkuł policji (posterunek) przy ul. Chłodnej rzucając dwie bomby. W czasie akcji został ranny i zatrzymany przez policję. Zdołał jednak przekonać policjantów, że obrażenia są wynikiem bójki w jednym z szynków, co potwierdzili świadkowie zeznając na jego korzyść. Dzięki temu został zwolniony już 17 sierpnia. Przez półtora miesiąca nie brał udziału w akcjach zbrojnych pracując w garbarni Kempfiego przy ul. Okopowej. Następnie na polecenie władz PPS wyjechał do Krakowa 23.IX.1906 roku na kurs bojowców. Po czterech miesiącach powrócił nielegalnie do Warszawy. Na skutek donosu został aresztowany 27.I. 1907 roku i osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Jeden z członków jego konspiracyjnej „piątki” Kazimierz Białorucki złożył przeciwko niemu zeznania identyfikując go jako sprawcę zamachu na VII cyrkuł policji. Oburzony zdradą, Baron przyznał się do udziału w akcjach zbrojnych, chcąc własnym życiem odkupić zdradę w swoim oddziale. Wojskowy Sąd Okręgowy skazał go na karę śmierci przez powieszenie 29.IV.1907 roku. W trzy dni później kara została zatwierdzona przez generał-gubernatora warszawskiego Skałona. Dwudziestoletni Henryk Baron został stracony na stokach Cytadeli 9.V.1907 roku. Pod szubienicą zdołał jeszcze wykrzyczeć: „Precz z samowładztwem! Niech żyje rewolucja!” W II Rzeczypospolitej prezydent Ignacy Mościcki odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Niepodległości z Mieczami. Sławomir Maszewski | 
